Het duurt niet meer lang dan barst het vuurwerkgeweld weer los. Machtig mooi voor de meeste mensen, een ware hel voor heel veel honden. Hoe ga je hiermee om? Ontdek in deze blog met welke snuffelspelletjes je je hond kunt afleiden en waarom je vooral níet met detectie aan de slag moet gaan.
De jaarwisseling staat voor de deur en de laatste dagen worden wij overspoeld met vragen over snuffelwerkjes tijdens Oud & Nieuw. Alle reden om hier in deze blog wat uitgebreider antwoord op te geven.
- Vooral géén detectie aanbieden
Eén van de disciplines binnen het neus- en snuffelwerk is detectie. Hierbij zoekt de hond naar een aangeleerde geur. De hond loopt dus niet, zoals bij het speuren/mantrailen, een spoor uit, maar gaat - op commando - zelfstandig op zoek naar die specifieke aangeleerde geurbron.
Het vinden van die geur wordt natuurlijk altijd uitbundig beloond. Je hond heeft dus een positieve associatie met deze geur, want het roept een fijne herinnering bij hem op: geur vinden = lekkere beloning = blij gevoel.
En dat laatste is meteen de belangrijkste reden waarom je je hond géén detectie moet aanbieden als het buiten loeihard knalt en knettert. Je loopt namelijk het risico dat je hond die lekkere geur, de bijbehorende beloning en dat über-blije gevoel gaat koppelen aan dat nare gevaarlijke lawaai buiten, waar hij bang van wordt of stress van krijgt. En dat is het allerlaatste wat je wilt. Dus: vooral níet aan de slag met detectie tijdens de jaarwisseling.
Hoe werkt geur in het hondenbrein?
Ik denk dat sommigen van jullie het wel interessant vinden om te weten hoe geur precies werkt in het brein van je hond. Dat ga ik je hieronder uitleggen.
Vind jij het genoeg om te weten dat je geen detectie moet aanbieden tijdens Oud & Nieuw en wil je nu meteen weten wat je dan beter wel kunt doen? Scroll dan maar meteen door naar punt 2 hieronder.
Okay, geur en het hondenbrein, hoe zit dat? Laten we even beginnen bij onszelf.
Soms word je opeens, out of blue, overspoeld door een gevoel van geluk en heb je geen idee waar dat vandaan komt. Grote kans dat een geur uit het verleden dit gevoel, deze emotie, bij je oproept.
Je geheugen is meer dan een kaartenbak met informatie. Je slaat niet alleen feiten op, maar al je zintuigen leggen herinneringen vast. Hoe iets ruikt, smaakt, voelt, klinkt.
Al die indrukken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vandaar dat er een heleboel herinneringen in je opkomen als je plots weer de zeep ruikt die je oma altijd gebruikte of de appeltaart die zij iedere zondag bakte. En ongetwijfeld weet je dan ook weer hoe je je voelde als je bij opa en oma op bezoek was.
Bepaalde geuren, die worden opgeslagen in het lange termijn geheugen, zijn dus gekoppeld aan herinneringen uit het verleden. Dat kan een gebeurtenis zijn, maar ook een stemming of een gevoel uit je jeugd, zoals in het voorbeeld van oma hierboven.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat wij bepaalde herinneringen twee keer zo snel kunnen ophalen als ze gekoppeld zijn aan een specifieke geur. Dat kunnen fijne, maar ook minder prettige herinneringen zijn. Zo kan een bepaalde geur er ook voor zorgen dat je een trauma opnieuw beleeft en stress ervaart.
Dit geldt óók voor honden.
Even terug naar detectie. Bij detectie wordt een aangeleerde geur (de doelgeur dus) interessant voor je hond, omdat hij bij het vinden van die geurbron iedere keer rijkelijk wordt beloond.
Je hond ruikt de geur en hij koppelt dit meteen aan de bijbehorende positieve associatie. Hij gaat dus dolgraag opnieuw op zoek naar die bepaalde geur, omdat er een beloningshistorie aan vastzit.
Er ontstaat dan een zogenaamde ‘CER’ ofwel een geconditioneerde emotionele respons. Dit betekent dat het ruiken van die doelgeur een prettige emotie bij je hond opwekt.
Een heel groot gedeelte van de hondenhersenen is ingesteld op geur en geurverwerking. Dat wij, maar ook honden, geur zo sterk in verband brengen met herinneringen en emoties komt doordat de hersengebieden die geur waarnemen, de amygdala en hippocampus, dezelfde plekken zijn als waar de emotie zetelt: het limbische systeem ofwel het emotionele brein (ook wel zoogdierenbrein genoemd). Dit gedeelte van de hersenen is bij zoogdieren en mensen nagenoeg hetzelfde.
Geur is daardoor heel associatief. Je brengt geur in verband met iets positiefs of negatiefs dat je eerder hebt ervaren. Denk maar weer aan die heerlijke geur van oma’s versgebakken appeltaart. Of aan de stoffige, muffe geur van een klaslokaal, die in een flits herinneringen kan oproepen aan een bijzonder vervelende schooltijd. En die associatie raak je moeilijk kwijt.
Terug naar de hond en detectie. Bij het zoeken naar de specifiek aangeleerde geur is je hond dus op zoek naar de ‘appeltaartvariant’ van de eerdergenoemde CER. Met een doordachte training, zonder druk of dwang, wordt jouw hond helemaal blij van de door jou gekozen en getrainde geur.
Stel je nu het volgende scenario voor: precies op het moment dat jouw hond zijn felbegeerde doelgeur ruikt, steekt de buurjongen net het hardste knalvuurwerk af… Dan is jouw positief aangeleerde geur misschien helemaal niet meer zo leuk. Sterker nog, je hond kan juist een negatief gevoel aan die geur koppelen. Een gevoel dat hij moeilijk kwijt zal raken.
Natuurlijk geldt dit niet per se voor iedere hond. Maar mijn advies is: neem geen enkel risico en speel daarom geen detectie-spelletjes rond de jaarwisseling. Het is veel te onvoorspelbaar en je kan er ongewild veel mee stuk maken.
- Wel doen: lekkere eenvoudige hap-snap-snuffelspellen
Wat dan wel? Kies tijdens Oud & Nieuw liever voor lekkere super eenvoudige hap-snap-snuffelspelletjes, aangepast aan jouw hond. Denk maar aan koekjes die je gewoon door de kamer strooit, een gevulde snuffel mat of een gevulde kong. Je kunt ook een doos vullen met krantenproppen waar je koekjes tussen verstopt. Of koop de favoriete kauwsnacks voor jouw hond.
Voor meer ideeën kun je een kijkje nemen op https://www.facebook.com/groups/spelideeenvoorhonden/
Tip: houd het vooral heel erg eenvoudig, zodat de vind-kans bijzonder hoog is en je hond altijd binnen de kortste keren succes boekt. En zorg natuurlijk voor de allerlekkerste beloningen. Snuffelen en kauwen werkt ontspannen voor een hond en kan ervoor zorgen dat de hond afgeleid is van de knallen. Sommige honden zijn echter zo bang dat ze geen voer of lekkers willen. Als dit zo is geef de hond dan de keuze of hij weg wil kruipen naar een veilig plekje of juist graag steun bij jou zoekt. Vraag advies bij je hondenschool, honden gedragstherapeut of dierenarts om extra hulp.
- Steunen mag
Knoop dit tot slot heel goed in je oren: angst is een emotie die je níet kunt belonen. Dus als je hond bang is, dan mag je hem echt wel geruststellen. Negeer hem vooral niet. Stel jezelf maar eens voor dat jij ontzettend bang bent en iedereen laat je links liggen. Hoe ellendig zou jij je dan voelen? Je hond voelt zich precies hetzelfde.
Een hele fijne relaxte jaarwisseling!
Team Helga's School4Dogs